به گزارش میراث آریا، خراسان جنوبی، استانی با ظرفیتهای بینظیر گردشگری و میراث فرهنگی، این روزها بیش از هر زمان دیگری در مسیر معرفی و توسعه قرار گرفته است، چشماندازهای طبیعی منحصربهفرد، آثار تاریخی غنی و فرهنگ پربار این منطقه، فرصتی استثنایی برای جذب گردشگران و شکوفایی اقتصاد محلی فراهم کردهاند.
از کویر لوت با پهنههای وسیع شنی و تپههای ماسهای گرفته تا باغهای تاریخی و قلعههای کهن، هر گوشهای از این استان داستانی برای گفتن دارد اما حفاظت از این گنجینههای طبیعی و تاریخی، همزمان با معرفی آنها به جهان، نیازمند تلاشهای همافزایی بین مدیران، فعالان فرهنگی و مهمتر از همه، خبرنگاران است.
خبرنگاران و رسانهها به عنوان پل ارتباطی میان ظرفیتهای گردشگری و مخاطبان داخلی و خارجی، نقش کلیدی در آگاهسازی و اطلاعرسانی دارند، در واقع، هیچ توسعه پایدار گردشگری بدون حضور پررنگ رسانهها و خبرنگاران متعهد و حرفهای ممکن نیست.
اما در آستانه ۱۷ مرداد روز خبرنگار، فرصتی فراهم شد تا فعالان رسانهای، مدیران و کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی گرد هم آیند و درباره نقش مهم خبرنگاران در معرفی ظرفیتها و حفظ میراث فرهنگی خراسان جنوبی به بحث و تبادل نظر بپردازند. این میزگرد با عنوان " نقش خبرنگاران در معرفی و حفظ میراث فرهنگی " درمحل خبرگزاری جمهوری اسلامی برگزار شد و با حضور چهرههای برجسته این حوزه، نگاهی جامع به دستاوردها، چالشها و افقهای پیش رو داشت.
خبرنگاران بهعنوان پل ارتباطی میان جامعه و مسئولان، در سالهای اخیر نقش کلیدی در رونق گردشگری استان ایفا کردهاند و توانستهاند با اطلاعرسانی دقیق و به موقع، توجه ملیو حتی بینالمللی را به این خطه بیابانی جلب کنند.
در این نشست، علاوه بر بررسی عملکرد موفق نوروز ۱۴۰۴ و تأثیر رسانهها در معرفی مکانهای بکر و ظرفیتهای تازه گردشگری، دغدغههای مهمی همچون مدیریت تخصصی میراث فرهنگی، حمایت مالی، شفافیت و همکاری مدیران با خبرنگاران مطرح شد.
شرکتکنندگان بر این باور بودند که تنها با تقویت این همکاری و بهرهگیری از فناوریهای نوین اطلاعرسانی میتوان جایگاه خراسان جنوبی را در عرصه گردشگری ارتقا داد و این سرمایههای تاریخی و طبیعی را حفظ کرد.
با توجه به اهمیت این موضوعات، در ادامه سخنان معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی و دیگر اعضای میزگرد، به تفصیل ارائه شده است.
حسین شرافتیراد در ابتدا ضمن تبریک روز خبرنگار و تسلیت ایام اربعین اظهار کرد: خداوند را شاکریم که توفیق امام حسینی بودن را به ما عطا فرموده و امیدواریم در این ایام معنوی و در حرکت عظیم فرهنگی بتوانیم نقش مؤثری ایفا کنیم.
او ادامه داد: یاد و خاطره همه شهدای اهل قلم و خبرنگارانی که با رسالت خطیر خود در خط مقدم اطلاعرسانی حضور داشتند و با از دست دادن عزیزانشان، برگ زرینی در تاریخ خبرنگاری رقم زدند را گرامی میداریم. شهدایی که در صحنههای جنگ و درگیریها، به ویژه در آن سوی مرزها برای بیان حقیقت و انتقال واقعیتها به جامعه، جان خود را فدا کردند و به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: یاد شهید محمود صارمی که ۱۷ مرداد، در کشور افغانستان به دست طالبان به شهادت رسید را گرامی میداریم و این روز را فرصتی میدانیم برای قدردانی از همه خبرنگاران که در مسیر توسعه، پیشرفت، اغناسازی و پاسخگویی به نیازهای جامعه نقش ارزشمندی ایفا میکنند.
او تصریح کرد: خبرنگاران استان نمونههایی از زبدهترین، حرفهایترین و متعهدترین افراد هستند که با دلسوزی و صداقت، مردم، نظام و انقلاب را همراهی میکنند و پل ارتباطی مطمئنی برای انتقال اخبار، اطلاعات و وقایع استان به شمار میروند.
شرافتیراد با تاکید بر اینکه تلاشهای خالصانه آنان در عرصههای مختلف ستودنی است عنوان کرد: از همه خبرنگاران به ویژه خبرنگاران ایرنا که صادقانه و متعهدانه در حوزه رسالت خطیر خبرنگاری و تهیه گزارشهای میدانی تلاش میکنند، صمیمانه قدردانی میکنم و برای همه عزیزان آرزوی توفیق روزافزون دارم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی هم ضمن قدردانی از همکاری و حمایتهای گسترده دستگاهها و رسانهها، از جمله خبرگزاری جمهوری اسلامی در استان، که همیشه در کنار میراث فرهنگی و گردشگری بودهاند، گفت: در ایام نوروز که یکی از مهمترین میراثهای جهانی و بینالمللی ماست، همکاریهای بسیار خوبی صورت گرفته است که جای قدردانی دارد.
سید احمد برآبادی گفت: از همه دستاندرکاران و خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی و گردشگری که با اشتیاق و دلسوزی به پوشش این حوزه میپردازند، قدردانی میکنم و آماده پاسخگویی به سوالات عزیزان هستم.
او با اشاره به جلسهای که با حضور وزیر کشور، وزیر ارتباطات، وزیر کار و معاون رئیسجمهور برگزار شد، افزود: این موضوع نشاندهنده اهمیت ویژه میراث فرهنگی است که در کنار امنیت و تمامیت ارضی کشور قرار گرفته و توجه ویژه مسئولان را میطلبد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با تأکید بر اهمیت میراث فرهنگی به عنوان بخشی از هویت ملی و حفظ تمامیت ارضی کشور، گفت: قانونگذار بهدرستی در قانون خدمات کشوری، حفظ میراث فرهنگی را در کنار حفظ تمامیت ارضی کشور به عنوان وظیفهای حاکمیتی و ملی مطرح کرده است.
او با اشاره به جنگ ۱۲ روزه اخیر عنوان کرد: رهبر معظم انقلاب همواره بر حفظ هویت ملی به عنوان عامل پیوند ملت تأکید داشتهاند که بخشی از این مهم همان میراث فرهنگی و تاریخی ما است.
برآبادی اضافه کرد: میراث فرهنگی، اعم از تاریخی، مادی و معنوی، پیشینهای دیرینه دارد که در تمامی نقاط کشور، از روستاها تا شهرها پراکنده است و باید با تمام توان از آن صیانت کرد.
او در ادامه با اشاره به چالشهای پیش روی حوزه میراث فرهنگی استان و نقش خبرنگاران در رفع آن گفت: یکی از قابلیتهای مهم استان، تعدد آثار تاریخی آن است، بیش از هزار و ۹ اثر ثبت شده شامل بناهای تاریخی، ۸۲ اثر طبیعی، ۸۰۵ اثر منقول تاریخی و ۹۷ اثر معنوی یا ناملموس در استان به ثبت رسیده است.
خراسان جنوبی دارای ۱۰ اثر ثبت جهانی در هفت رشته
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: همچنین این استان دارای ۱۰ اثر ثبت جهانی در هفت رشته مختلف است که این موضوع ظرفیت بالای استان را نشان میدهد.
او تأکید کرد: پتانسیل بسیار بالای خراسان جنوبی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری وجود دارد و هماکنون سه پرونده برای ثبت جهانی در نوبت بررسی قرار دارد که نشانگر ظرفیت عظیم این منطقه است.
برآبادی با بیان اینکه محدودیتهای اعتباری یکی از بزرگترین چالشهای پیش روی این حوزه است، عنوان کرد: با وجود این همه آثار جهانی و ظرفیتهای موجود، کمبود اعتبار موجب شده نتوانیم به خوبی از تمامی آثار حفاظت، مرمت و به معرفی آن بپردازیم و نقش خود را بهطور کامل ایفا کنیم.
او همچنین به چالش کمبود سرمایهگذار در بناهای تاریخی استان اشاره کرد و گفت: این موضوع یکی از مهمترین مشکلات ماست، چراکه آثار تاریخی متعددی داریم که برای جذب سرمایهگذار فراخوان دادهایم و هماکنون نیز فراخوانهایی در این زمینه فعال است، اما این حوزه نیازمند اعتباراتی است تا بتوانیم این بناهای تاریخی را مرمت و آماده سرمایهگذاری کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی بیان کرد: برخی از بناها را مرمت کردهایم و سرمایهگذاران در آنها ورود کرده و بهرهبرداری میکنند، اما همچنان سرمایهگذاری در این بخش کمتر از حد مطلوب است، یکی از دلایل آن، شناخت کافی نداشتن از اهمیت آثار تاریخی در میان مردم و مدیران است.
او ادامه داد: این آثار نه تنها جاذبه گردشگری هستند، بلکه نماد هویت هر منطقه محسوب میشوند، همانطور که پیشتر اشاره کردم، این آثار باعث ایجاد همبستگی قومی و منطقهای میشوند و باید توجه بیشتری به آنها شود.
برآبادی بیان کرد: نگاه مردم و مدیران به آثار و بناهای تاریخی نباید صرفا محدود به بازدید گردشگری باشد، بلکه باید به عنوان میراثی از هویت و پیشینه تاریخی کهن منطقه به آنها نگریسته شود.
او تصریح کرد: این هویتها نشاندهنده توانمندی گذشتگان ما بوده که در برابر اقلیم سخت و شرایط طبیعی دشوار توانستهاند سازگاری پیدا کنند، باید این میراث را ارج نهیم و از آن بهعنوان فرصتی برای توسعه و ثبت جهانی بهرهبرداری کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با قدردانی از تلاشهای صورت گرفته برای مرمت آثار تاریخی گفت: با تبدیل تهدیدهای اقلیمی به فرصت، مانند بهرهبرداری از نیروی باد در سازهها مانند آسبادها، میتوانیم به ثبت جهانی این میراث ارزشمند کمک کنیم و نقش مهمی در توسعه پایدار استان ایفا کنیم.
گردشگری و میراث فرهنگی گنجینههای ارزشمند هویت و تاریخ ملتها
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی هم با تأکید بر اهمیت گردشگری و میراث فرهنگی به عنوان گنجینههای هنر، هویت و تاریخ ملتها گفت: خراسان جنوبی خطهای گوهر بار و سرشار از تاریخ و هنر ایران زمین است که حفاظت و انتقال این میراث به نسلهای آینده از ضرورتهای اجتنابناپذیر است.
حسین شرافتیراد با قدردانی از نقش خبرنگاران در معرفی ظرفیتهای استان افزود: کار خبرنگاری نه تنها آسان نیست که همراه با تهدیدات و مشکلات جدی است، بنابراین تأمین امنیت و آرامش برای خبرنگاران برای انجام رسالت خطیرشان بسیار مهم است.
او اظهار کرد: حمایت، تسهیل و رفع مشکلات خبرنگاران در حوزههای سیاسی، امنیتی و اجتماعی از وظایف اساسی نهادهای مربوطه است تا خبرنگاران بتوانند با آرامش کامل هویت، تاریخ و میراث استان را به خوبی معرفی کنند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی تأکید کرد: امنیت و آرامش خبرنگاران نقش کلیدی در موفقیت آنان در انجام وظایفشان و ترویج میراث فرهنگی دارد و همه دستگاهها باید در این زمینه همکاری کنند.
او تاکید کرد: تأمین امنیت حرفهای خبرنگاران و ایجاد دسترسی شفاف به اطلاعات، زیربنای توسعه گردشگری و اقتصاد فرهنگی استان است.
او افزود: ایجاد دسترسی شفاف به اطلاعات مورد نیاز خبرنگاران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که انتقال درست و کامل این اطلاعات به مردم میتواند به توسعه اقتصاد استان کمک شایانی کند.
شرافتیراد بیان کرد: همافزایی در روایتسازی تاریخی، فرهنگی و هنری در سطوح بومی، منطقهای و ملی و فراهم آوردن بستر مناسب برای فعالیت خبرنگاران، نقش کلیدی در معرفی ظرفیتهای استان دارد.
او ادامه داد: هرچه خبرنگاران دسترسی آسانتر و بهتری به اطلاعات داشته باشند، میتوانند بهتر و مؤثرتر به معرفی تاریخ، فرهنگ و هنر استان بپردازند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی تصریح کرد: این استان دارای ظرفیتهای بسیار گستردهای است که از جمله آنها میتوان به جاذبههای کویری و مکانهای تاریخی با قدمت بالا اشاره کرد، این ظرفیتها که میتوانند به منبع مهمی برای تولید اشتغال، کارآفرینی و توسعه اقتصاد گردشگری تبدیل شوند.
او با بیان اینکه این امر تنها با حمایت سیاستگذاران حوزههای امنیتی، سیاسی و فرهنگی امکانپذیر است، یادآور شد: اخیرا کارگروهی به منظور تقویت امنیت گردشگری استان تشکیل شده که نقش مهمی در هماهنگی و توسعه این بخش ایفا میکند.
شرافتیراد ادامه داد: گردشگرانی که به استان میآیند، به ویژه کسانی که میخواهند از ظرفیتهای کویری و میراث فرهنگی ما دیدن کنند، نیازمند فضایی امن، هماهنگ و متناسب با ذائقههای خود هستند، فراهم آوردن این بسترها و معرفی صحیح و جامع ظرفیتهای استان، وظیفه ماست.
او با بیان اینکه اگرچه در کویر منابع نفتی وجود ندارد اما ثروت عظیمی در آن نهفته است، افزود: این ظرفیتها نه تنها برای استان بلکه برای بسیاری از کشورها آرزوست، باید به خوبی از این فرصتها بهره ببریم و آنها را به ثروتی پایدار تبدیل کنیم.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی تاکید کرد: با همکاری همه دستگاهها و حمایت نهادهای امنیتی و سیاسی، میتوانیم گردشگری استان را به نقطه عطفی برای توسعه اقتصادی و فرهنگی تبدیل کنیم که نه تنها موجب رونق اشتغال و کارآفرینی میشود، بلکه هویت و فرهنگ غنی خراسان جنوبی را به سراسر کشور و جهان معرفی میکند.
گنجهای پنهان نیازمند احیا و معرفی گسترده
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی با اشاره به ظرفیتهای بینظیر کویر و معادن استان، اظهار کرد: کویرها از جمله مناطق بکر و غنی استان هستند که میتوانند محور توسعه اقتصادی و گردشگری قرار گیرند، بدون شک احیای این مناطق و ایجاد سکونتگاههای تخصصی با حضور اهل فن، فرصتهای بزرگی برای رونق اقتصادی استان فراهم خواهد کرد.
او افزود: فعالیتهای معدنی و بهرهبرداری از منابع طبیعی در این مناطق علاوه بر تقویت اقتصاد استان، باعث جذب تورهای داخلی و خارجی خواهد شد که به گردشگری استان رونق میبخشد.
شرافتیراد با اشاره به نقش مهم اهل قلم و خبرنگاران در معرفی این جاذبهها گفت: بیتردید معرفی درست و گسترده ظرفیتهای خراسان جنوبی توسط رسانهها و فعالان فرهنگی میتواند حمایت و دلسوزی بیشتر مسئولان و مردم را جلب کند و مسیر توسعه را هموار سازد.
او به مقایسهای بین خراسان جنوبی و استانهای نفتخیز پرداخت و افزود: این استان دارای میراث فرهنگی، تاریخ غنی و ظرفیتهای طبیعی منحصر به فردی است که به اندازه نفت ارزشمند هستند و باید به بهترین نحو مورد بهرهبرداری قرار گیرند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: نمیتوان هویت تاریخی و فرهنگی استان را پنهان کرد، چرا که این ظرفیتها برای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی بسیار جذاب و تازه هستند.
او به بازدید هیئتهایی از جمله کمیساریای عالی سازمان ملل و سفرای کشورهای مختلف از استان اشاره کرد و افزود: این هیئتها از گنجهای پیدا و پنهان استان شامل فرهنگ، تاریخ، میراث و ستارهشناسی بسیار شگفتزده شدند که نشان از ظرفیتهای عظیم خراسان جنوبی دارد.
شرافتیراد ادامه داد: این گنجها نیازمند عزم و اراده قوی برای توسعه و معرفی بهتر هستند و نباید با تنگنظری یا محدودیتهای بیمورد از سوی برخی نهادها، همچون جهاد کشاورزی یا منابع طبیعی، فرصتهای بزرگ این استان نادیده گرفته شود.
او افزود: ارزش منابع زیرزمینی و معادن استان همچون گنجی طلایی است که تا زمانی که استخراج، فرآوری و عرضه نشود، هیچ فایدهای نخواهد داشت.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی تاکید کرد: این استان دارای هزاران گنج پنهان است که باید با مدیریت اصولی و استفاده از تخصص اهل فن احیا و معرفی شود، در این میان نقش خبرنگاران و رسانهها بسیار کلیدی و تأثیرگذار است.
شجاعت خبرنگاران در بیان واقعیتها، خدمتی ماندگار به میراث فرهنگی
او با اشاره به نقش حیاتی رسانهها و خبرنگاران در حفاظت از میراث فرهنگی و مقابله با تخریب آن گفت: به نظر من، خبرنگاران باید در معرفی، جذب سرمایهگذاری، حفاظت و حتی در برخورد شجاعانه با عوامل تخریب آثار تاریخی، چه اشخاص حقیقی و چه حقوقی، نقش مؤثر و ماندگاری ایفا کنند، این شجاعت، خدمتی بزرگ و ماندگار به هویت تاریخی استان و آیندگان خواهد بود.
شرافتیراد با اشاره به سوابق گذشته و چالشهای موجود افزود: نیازمند تلاش جدی برای احیا، مرمت و معرفی آثار تاریخی هستیم، همچنین باید زیرساختهای گردشگری را تقویت کنیم تا شرایط مناسبی برای حضور تورهای تخصصی و هدفمند فراهم شود.
او تأکید کرد: با وجود بیش از هزار اثر ثبتشده در استان، اعتبارات محدود باعث شده تنها بخشی از آنها در اولویت قرار گیرند، اما با توجه به سیاستهای وزارت کشور و اهتمام شورای راهبردی گردشگری، برنامههایی در دستور کار قرار گرفته است.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی ادامه داد: قرار است بهزودی بازدیدی از مناطق کویری استان، از جمله منطقه خوسف انجام دهیم، این مناطق دارای جاذبههای بالقوهای هستند که باید با ایجاد زیرساختهای لازم، به قطب گردشگری تبدیل شوند.
او افزود: از جمله این زیرساختها، تأمین امنیت کامل مسیرها، احیای مناطق تخلیهشده و بازگرداندن جمعیت دامدار و کشاورز به این نواحی است که در برنامههای توسعه منطقهای ما گنجانده شده است.
شرافتیراد با بیان اینکه کویر یکی از سرمایههای مغفول مانده خراسان جنوبی است، تصریح کرد: خراسان جنوبی سومین استان پهناور کشور است که باید از این فرصت بهدرستی استفاده کرد و بهرهوری آن را افزایش داد، تنها نباید به این گستردگی اشاره شود، بلکه باید از آن در عمل بهرهبرداری کرد.
او با رد هرگونه نگرانی امنیتی در استان گفت: این استان از امنیت بسیار بالایی برخوردار است، در بازدید اخیر تیم تخصصی وزارت کشور از مرزهای استانهای شرقی کشور، مرزهای خراسان جنوبی نسبت به استانهای همجوار از جمله سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی، نمره بالاتری در شاخصهای امنیتی کسب کرد و این موضوع بهصورت مکتوب نیز از سوی وزارت کشور اعلام شد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی افزود: باید کویر و مرز را نه تهدید، بلکه فرصت ببینیم و با استفاده از ظرفیتهای بومی، تاریخی و طبیعی، اقتصاد گردشگری استان را متحول کنیم لذا نقش رسانهها در این مسیر، نقشی کلیدی و راهبردی است.
نقش بیبدیل رسانهها در توسعه گردشگری
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی هم با تأکید بر اهمیت جایگاه رسانه در حوزه گردشگری گفت: امروزه یکی از الگوهای مهم توسعه گردشگری در دنیا، مبتنی بر نقش رسانه تعریف شده است؛ موضوعی که نشاندهنده پیوند عمیق میان رسانه و حرکت پایدار در این صنعت است.
احمد کاشانی در این میزگرد ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی و تبریک روز خبرنگار، اظهار کرد: در بحث رسانه و گردشگری، چند محور اساسی وجود دارد که در این جلسه مجال پرداختن به تمام آنها نیست، اما اشاره به برخی از آنها ضروری است.
او افزود: در سالهای اخیر، الگوی توسعه گردشگری مبتنی بر نقش رسانه، به عنوان یکی از مدلهای موفق در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفته است. این الگو نشان میدهد که رسانهها نهتنها در معرفی جاذبههای گردشگری نقش دارند، بلکه بهعنوان موتور محرک توسعه پایدار در این حوزه عمل میکنند.
کاشانی با اشاره به سابقه دیرینه پیوند رسانه و گردشگری گفت: اگر از گذشتههای دور به این موضوع نگاه کنیم، میبینیم که حتی صد سال پیش نیز سفرنامهنویسانی همچون سون هدین که از کویرهای ایران و جنوب خراسان عبور کرد، آلفونس گابریل و همچنین ناصرخسرو، از نخستین چهرههای رسانهای این عرصه محسوب میشوند، این افراد با نگارش سفرنامههای خود، نقش مهمی در معرفی سرزمینها، فرهنگها و جاذبههای تاریخی ایفا کردند.
او ادامه داد: آثار این سفرنامهنویسان هنوز هم با قدرت الهامبخشی خود، مخاطبان را تحت تأثیر قرار میدهند، به عنوان مثال، آلفونس گابریل جملهای دارد که میگوید: "کسی که یکبار افسون کویر را تجربه کند، هرگز از آن رها نخواهد شد و همواره دلش میخواهد آن تجربه را تکرار کند."
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی با بیان اینکه با گذر زمان و پیشرفت فناوری، ابزارهای رسانهای نیز تغییر کردند تصریح کرد: از روزنامهها تا رادیو و تلویزیون، سپس رسانههای دیجیتال، شبکههای اجتماعی و امروز پادکستها، همه اینها در کنار هم به معرفی بهتر و عمیقتر جاذبههای گردشگری کمک کردهاند.
او بیان کرد: در دنیای امروز، یکی از مؤثرترین ابزارهای رسانهای در حوزه گردشگری، پادکستها هستند، این قالب رسانهای بهویژه در کلانشهرهایی مانند تهران که ترافیک سنگین بخش زیادی از روز مردم را اشغال میکند، میتواند نقش پررنگی ایفا کند. فردی که از کرج به تهران میآید، ممکن است دو ساعت در مسیر باشد؛ در این شرایط، نه امکان مطالعه کتاب دارد و نه استفاده از تلفن همراه، لذا بهترین گزینه، گوش دادن به پادکستهای تخصصی است که هم آموزنده و هم سرگرمکنندهاند.
کاشانی با بیان اینکه امروزه پادکستهای متعددی با محوریت گردشگری تولید شدهاند، گفت: این پادکستها مبتنی بر سبک زندگی روز مردم طراحی شدهاند و نقش بسیار مهمی در معرفی میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور دارند.
رسانهها؛ نقطه عطفی در رونق گردشگری خراسان جنوبی
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی در ادامه میزگرد «نقش خبرنگاران در معرفی و حفظ میراث فرهنگی» با اشاره به تحولات اخیر حوزه گردشگری در استان گفت: خراسان جنوبی در نوروز ۱۴۰۴ توانست با عملکردی درخشان در سطح ملی مطرح شود، یکی از پایههای این موفقیت، حضور مؤثر و حرفهای خبرنگاران و رسانهها بود.
او با مرور دستاوردهای گردشگری استان در ماههای اخیر اظهار کرد: اگر بخواهیم نگاهی اجمالی به عملکرد استان در حوزه گردشگری در یکی دو سال گذشته داشته باشیم، میتوان گفت که نوروز امسال نقطه عطفی در این حوزه بود.
کاشانی ادامه داد: نقشآفرینی مثلث مدیریتی شامل استاندار خراسان جنوبی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار و مسئول میراث فرهنگی استان، موجب شد تا این بخش از حالت رکود خارج شده و وارد فضای پویاتر و شادتری شود.
او عنوان کرد: در میان مدیران کشوری و استانی با دو طیف مواجه هستیم؛ برخی صرفا علاقهمند به حوزه گردشگریاند و برخی دیگر، حامی واقعی آن هستند که استاندار خراسان جنوبی هم علاقهمند و هم حامی حوزه گردشگری بوده و این نگاه حمایتی در تصمیمگیریها و برنامهریزیهای استان بهخوبی مشهود است.
کاشانی با اشاره به نتایج ملموس عملکرد استان در ایام نوروز گفت: افزایش میزان تردد، ارتقای نرخ ماندگاری مسافران، ایجاد فضاهای خدماتی و گردشگری جدید، و رونق مکانهای بکر گردشگری، از جمله اتفاقاتی بود که در استان رقم خورد و در نهایت منجر به آن شد که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کشور، با ارسال لوح تقدیر رسمی از استاندار خراسان جنوبی قدردانی کند.
او افزود: یکی از پایههای اصلی این موفقیت، حضور پررنگ خبرنگاران و خبرگزاریها در ایام نوروز بود، از همان روزهای ابتدایی نوروز، خبرنگاران در کنار مدیران حضور داشتند و لحظه به لحظه بازدیدها، مراسم و فعالیتهای گردشگری را به اطلاع مردم رساندند، همچنین پوشش حضور مردم در نقاط مختلف استان و شهرستانها، بازتاب گستردهای در رسانهها داشت.
کاشانی تصریح کرد: بنا بر اعلام مدیرعامل خانه مطبوعات استان، نوروز امسال بیش از ۶۰۰ لینک خبری در حوزه گردشگری نوروزی استان منتشر شده بود، این آمار بیسابقه نشاندهنده نقش کلیدی رسانهها در شکلگیری ذهنیت مثبت نسبت به ظرفیتهای گردشگری خراسان جنوبی است.
او همچنین با اشاره به فصل گردشگری پیشرو عنوان کرد: پاییز، فصل اصلی گردشگری استان است و امیدواریم که مانند نوروز، حضور خبرنگاران در این فصل نیز پررنگ و تأثیرگذار باشد.
رسانهها؛ مدافعان بیادعای میراث تاریخی خراسان جنوبی
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی با اشاره به نمونهای دیگر از تأثیر رسانهها در حوزه میراث فرهنگی استان، گفت: احیای نام و هویت ارگ بهارستان و حضور میدانی مسئولان از جمله استاندار و رئیس مجمع نمایندگان استان در محل این بنای تاریخی، یک نمونه روشن از قدرت رسانه است.
او افزود: نخستین جرقه این اتفاق نیز توسط خبرنگاران ایرنا زده شد که اصحاب رسانه سپس با انتشار اخبار و گزارشها، نگاهها را به این اثر تاریخی معطوف کردند.
کاشانی با تاکید بر اینکه رسانهها موجب بیداری دوباره افکار عمومی و مسئولان نسبت به این بنای فراموششده شدند گفت: بلافاصله پس از آن، کارگروه ویژه گردشگری به ریاست استاندار تشکیل شد و بازدیدهای میدانی متعددی نیز با حضور مدیران استانی انجام گرفت.
او ادامه داد: ارگ بهارستان همچون "طلای پنهان" در دل خاک مدفون بود؛ اما امروز با کمک رسانهها، نوک این طلا از خاک بیرون زده و امیدواریم با استمرار پیگیریها، شاهد بازگشت این اثر تاریخی به جایگاه شایسته خود در سطح ملی و حتی بینالمللی باشیم.
کاشانی با اشاره به وضعیت بحرانی دیگر اثر تاریخی ارزشمند استان یادآور شد: باغ اکبریه، یکی از آثار ثبتشده در فهرست میراث جهانی یونسکو، در مقطعی در آستانه واگذاری به بنیاد مستضعفان قرار گرفت. این تصمیم که به دلایل مختلف از جمله مناسبات سیاسی وقت در دستور کار قرار داشت، با واکنش شدید فعالان حوزه میراث فرهنگی، سازمانهای مردمنهاد و بهویژه رسانهها روبهرو شد.
او تصریح کرد: همه ما میدانیم که سابقه خوشایندی از مدیریت بنیاد مستضعفان در خصوص آثار تاریخی در خراسان جنوبی وجود ندارد، نمونههای مشخصی را میتوان نام برد که از زمان واگذاری آنها، نهتنها بهسازی صورت نگرفته، بلکه برخی از آنها دچار آسیبهای جدی شدهاند.
کاشانی ادامه داد: قرار بود در باغ جهانی اکبریه، موزهای برای خودروهای قدیمی راهاندازی شود، اما این تصمیم بهشدت با استانداردهای یونسکو در تضاد بود.
او افزود: بر اساس اصول مصوب یونسکو، هیچگونه تغییر کاربری یا نصب سازهای نباید منظر فرهنگی و تاریخی یک اثر جهانی را مخدوش کند، چنانچه آن طرح اجرایی میشد، امکان دریافت اخطار رسمی (کارت زرد یا قرمز) از یونسکو وجود داشت و در بدترین سناریو، حتی احتمال حذف باغ اکبریه از فهرست میراث جهانی مطرح بود.
مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی تاکید کرد: در این مقطع نیز رسانهها نقش حیاتی ایفا کردند، از روزنامههای محلی گرفته تا پایگاههای خبری، صداوسیما و خبرنگاران مستقل، همگی با همبستگی و تلاش شبانهروزی توانستند توجه افکار عمومی و مسئولان کشوری را به پیامدهای این انتقال جلب کنند.
او افزود: اگر حضور آگاهانه و مؤثر رسانهها در آن زمان نبود، شاید امروز نهتنها باغ اکبریه را از چتر میراث فرهنگی خارج کرده بودیم، بلکه یکی از آثار ثبتشده در فهرست یونسکو را نیز از دست داده بودیم، این نمونه آشکار اهمیت وجود خبرنگاران آزاد، متعهد و مسئولیتپذیر در دفاع از منافع فرهنگی یک ملت است.
ضرورت تخصص مدیریتی در حوزه میراث فرهنگی
یکی از خبرنگاران خراسان جنوبی هم اظهار کرد: نخستین اصل در هر دستگاه به ویژه در حوزه میراث فرهنگی این است که مدیران متخصص و آشنا به کار، انتخاب شوند.
حسین قربانی افزود: وقتی مدیری تخصص داشته باشد، نسبت به حفظ و نگهداری آثار تاریخی مانند فرزند خود حساسیت نشان میدهد و تلاش میکند با وجود مشکلات و محدودیتهای مختلف، این سرمایههای ملی را حفظ کند.
او با اشاره به مشکلات و چالشهای سیاسی و اجرایی و همچنین بیان خاطراتی از سالها فعالیت در حوزه فرهنگی استان، تصریح کرد: برخی مسائل یادآور تجربههای گذشته و خطر تکرار اشتباهاتی است که در زمانهای گذشته حتی موجب آسیب به میراث ثبت جهانی استان شد.
این فعال رسانه خراسان جنوبی تاکید کرد: ضرورت دارد که با انتصاب مدیران متخصص و دلسوز، شاهد تحولی مثبت در حفاظت و توسعه میراث فرهنگی استان باشیم.
قربانی در ادامه سخنان خود درباره اهمیت مدیریت تخصصی در حوزه میراث فرهنگی به نقش دولت در این زمینه اشاره کرد و گفت: نکته دوم که باید به آن توجه ویژهای شود، نقش دولت است که دولت چهاردهم به این موضوع توجه خاصی دارد.
او عنوان کرد: در گذشته انجمنهای میراث فرهنگی در استان فعال بودند که امروز کمتر از آنها صحبت میشود، این انجمنها متشکل از افرادی بودند که دغدغه حفاظت از آثار را داشتند و تا حد توان خود تلاش میکردند ارتباطات لازم را برقرار کنند تا حداقل این میراث حفظ شود.
خبرنگار خبرگزاری مهر خراسان جنوبی تاکید کرد: در شرایط فعلی، فعال بودن این انجمنها و نهادهای مردمی میتواند تأثیر بسزایی در حفظ و نگهداری آثار داشته باشد.
او همچنین به مشکلات مالی اشاره کرد و گفت: سراسر خراسان جنوبی گنجینهای از آثار متعدد است که حفظ آن نیاز به اعتبار دارد اما یکی از مهمترین چالشها، کمبود اعتبارات است.
قربانی یادآور شد: هر بخش اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به اندازه یک اداره کل مستقل اعتبار نیاز دارند، اما بودجه تخصیص یافته بسیار ناچیز است.
او ادامه داد: در جلسات متعدد مسئولان این نهاد درخواست دارند اگر امکان دارد بخشی از اعتبارات استانی به این حوزه اختصاص یابد که به فرمانداران محول میشود در حالیکه فرمانداران شهرستانها و مسئولان محلی اولویتهای متعددی دارند که شاید از نظر آنها مهمتر باشند، بنابراین بودجه تخصیصی پاسخگوی نیازهای حوزه میراث فرهنگی نیست.
این خبرنگار با اشاره به وضعیت اطلاعرسانی گفت: یکی از استانداران اسبق بارها تأکید داشت که خبرنگاران در تمامی رویدادها حضور داشته باشند و اطلاعرسانی دقیق و شفاف انجام شود به همین دلیل فضای استان توسط خبرنگاران شفافسازی میشد.
او افزود: از ابتدای دولت جدید نیز این روند تا حد زیادی رعایت شده، اگرچه محدودیتهایی وجود دارد که بیشتر ناشی از شرایط روز است، اما خبرنگاران همواره در کنار مسئولان بودهاند، ولی در مقابل نیازمند حمایت قوی از سوی مقامات عالی استان هستند.
قربانی عنوان کرد: اگر خبرنگار قرار است صادقانه و بدون ترس وظیفه خود را انجام دهد، باید مدیران نیز با دید باز و غیر مدیرسالارانه فضا را برای فعالیت آزادانه آنها فراهم کنند، نه اینکه با فشارهای غیرمنطقی مانع اطلاعرسانی شفاف و صادقانه شوند.
ضرورت شفافیت و هماهنگی میان مدیران و خبرنگاران
او در ادامه با اشاره به برخی مشکلات مرتبط با فروش و مدیریت املاک میراث فرهنگی گفت: باید توجه داشت که برخی افراد یا مدیران تجربه کافی در حوزه آثار و املاک میراث فرهنگی نداشته و انتظار دارند املاک میراث فرهنگی به راحتی خرید و فروش شود.
این فعال رسانه بیان کرد: به عنوان مثال ارگ بهارستان بیرجند سالها پیش در اختیار ادارهای قرار گرفت تا تبدیل به موزه آب شود اما نه تنها هیچ اقدامی صورت نگرفت که قرار شده به مزایده و فروش گذاشته شود، اما با ورود خبرنگاران استان جلوی این اتفاق گرفته شد.
او با تاکید بر اینکه مدیران دستگاههای اجرایی باید خبرنگاران را محرم راز خود بدانند، تصریح کرد: اطلاعات دقیق و صادقانه باید در اختیار خبرنگاران قرار گیرد و مدیران نیز هنگام حضور خبرنگاران این نکته را مد نظر داشته باشند، اگر چنین رویهای رعایت شود، بسیاری از مشکلات موجود در حوزه میراث فرهنگی قابل حل خواهد بود.
لزوم نگاه بینالمللی و بهرهگیری از فناوری در توسعه گردشگری
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند نیز در ادامه با اشاره به جایگاه خاص بخش میراث فرهنگی و طبیعی استان اظهار کرد: برخلاف سایر بخشهای اقتصادی که اغلب در دست گروههای نخبه و سرمایهدار است، بخش میراث فرهنگی و گردشگری از جمله کمخرج و حساسترین حوزهها به شمار میرود.
محمد اسکندری ثانی با بیان اینکه مردم به عنوان بهرهبردار نگهبان و پاسداشت میراث طبیعی و فرهنگی هستند، بیان کرد: اداره، رسیدگی، حفاظت و جلوگیری از تخریب آثار تاریخی و بناهای باستانی نیازمند نگهداری و پاسداشت ویژه است.
او تصریح کرد: مدیریت و رسیدگی به میراث فرهنگی و طبیعی با هزینه بسیار کمتری نسبت به آسیبها و تخریبهای احتمالی همراه است و اهمیت این موضوع بر هیچ کس پوشیده نیست.
پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی خراسان جنوبی با تأکید بر نقش رسانهها و فناوری در توسعه گردشگری استان گفت: با توجه به جایگاه رسانهها در تولید محتوا و اطلاعرسانی، باید سطح محتوایی که رسانهها تولید میکنند ارتقا یابد.
او ادامه داد: به ویژه در حوزه گردشگری و فرهنگ که قابلیت بازنمایی بینالمللی دارد، ما باید با نگاهی فراملی و بهرهگیری از فناوریهای نوین، به ویژه هوش مصنوعی، تلاش کنیم ظرفیتها و پتانسیلهای خراسان جنوبی را به جهانیان معرفی کنیم.
اسکندری ثانی با تاکید بر اینکه خراسان جنوبی از لحاظ بازنمایی بینالمللی آثار تاریخی و طبیعی خیلی عقب و ضعیف است، بیان کرد: انتظار داریم رسانهها با استفاده از ابزارهای نوین و جدید اطلاعرسانی، ظرفیتها و جذابیتهای گردشگری استان را به جهان بشناسانند.
دبیر علمی همایش بین المللی کویر لوت یادآور شد: در سال ۱۳۹۸ نخستین کنفرانس بینالمللی گردشگری بیابان لوت با همکاری به استان سیستان و بلوچستانکرمان و خراسان جنوبی در بیرجند برگزار شد که حاصل همکاریهای ده ساله بود.
او افزود: قرار است امسال نیز این رویداد در آبان ماه برگزار شود، پیشنهاد من این است که تا حد امکان این رویدادها را بینالمللی برگزار کنیم و با تولید محتوای دیجیتال و هوشمند، انتقال اخبار و اطلاعات را به صورت شفاف و گسترده انجام دهیم.
اسکندری ثانی تصریح کرد: توسعه گردشگری استان منوط به تفکر بینالمللی و بهرهبرداری از فناوریهای نوین است که میتواند بسترهای بزرگتری برای معرفی ظرفیتها فراهم آورد، این مسیر با همکاری رسانهها و استفاده هوشمندانه از فناوریهای روز، میتواند آینده روشنی را برای خراسان جنوبی رقم بزند.
معاون میراث اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی هم اظهار کرد: یکی از مهمترین دستاوردها و وظایف ما سپردن امور میراث فرهنگی به مردم است، در زمینه نگهداری و حفاظت از آثار تاریخی مردم به تنهایی دسترسی و امکانات کافی برای این امر ندارند.
علی شریعتیمنش افزود: حدود ۸۰۰ اثر تاریخی در استان وجود دارد که نیازمند رسیدگی و حفاظت مستمر است، به همین منظور انجمن میراث فرهنگی شکل گرفته بود که از روستاها تا مرکز استان فعایت داشتند اما سالها این انجمن دچار وقفه شده بود.
او بیان کرد: در این مدت اهالی برخی روستاها از آثار باستانی خود مراقبت و حفاظت کردند یا برای احیا و مرمت آثار به دنبال جذب اعتبار بودند، این انجمن مجدد فعال شده و در حال پیگیری اعتبار و امکانات لازم برای انجام فعالیتهای حفاظتی هستیم.
معاون میراث اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی ادامه داد: به زودی نخستین جلسه این انجمن با حضور استاندار برگزار خواهد شد تا دستوری برای همکاری دستگاههای مرتبط جهت انجام کارهای حفاظتی صادر کنند، دستور جلسه نیز آماده شده و به زودی درخواست رسمی برای تشکیل جلسه ارائه خواهد شد.
او افزود: همچنین به زودی بازدیدهای میدانی را از روستاها و شهرهای استان آغاز میکنیم و در این مسیر با فرمانداران، دهیاران و شوراهای محلی همکاری خواهیم داشت تا حفاظت از میراث فرهنگی در سطح گستردهتری انجام شود.
شریعتیمنش تأکید کرد: امیدواریم با همکاری همه دستگاهها و مردم محلی، شاهد حفظ و پاسداشت بهتر آثار تاریخی و فرهنگی استان باشیم.
توسعه موزههای خصوصی و حفظ میراث فرهنگی در خراسان جنوبی
مدیر پایگاه گردشگری پایدار خراسان جنوبی هم با اشاره به اهمیت ایجاد موزههای خصوصی در توسعه گردشگری و حفظ میراث فرهنگی استان گفت: ایجاد موزههای خصوصی نقش بسیار مهمی در توسعه گردشگری دارد و یکی از برنامههای آینده ما در این حوزه است.
احمد کاشانی افزود: اکنون پروژهای را با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان در دست پیگیری داریم که مربوط به موزه بیمارستان امام رضا (ع) بیرجند است، این بیمارستان که در فهرست آثار ملی ثبت شده، از قدیمیترین مراکز درمانی ایران محسوب میشود و وسایل و بناهای قدیمی آن، سندی بر قدمت و تاریخ درمان در این منطقه است.
او تصریح کرد: در سند توسعه بیمارستان، آموزش جراحان یکی از اهداف اصلی ذکر شده و این نشان دهنده نگاه آموزشی و درمانی بیمارستان امام رضا (ع) در گذشته است.
مدیر پایگاه گردشگری پایدار خراسان جنوبی همچنین به پیگیری پروژه موزه فرودگاه بیرجند اشاره کرد و گفت: فرودگاه بیرجند به عنوان سومین فرودگاه ایران، با داشتن یکی از قدیمیترین باندهای کشور و برج مراقبت قدیمی که وسایل مربوطه هنوز در آن وجود دارد، قابلیت تبدیل به نخستین موزه فرودگاهی کشور را دارد.
او از مسئولان خواست تا فرآیند ثبت این موزه هرچه سریعتر انجام شود و تاکید کرد: ثبت و معرفی آثار تاریخی برای موفقیت این پروژه بسیار ضروری است.
در پایان مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با اشاره به برگزاری نشست سه جانبه با حضور مدیر بازآفرینی شهری و مدیرکل راه و شهرسازی استان، افزود: از محل بازآفرینی شهری سه سال است که در این حوزه اعتبار نداریم و مقرر شد بافت تاریخی بیرجند از این محل اعتبار دریافت کند.
سید احمد برآبادی اظهار کرد: بافت تاریخی و بافت فرسوده با یکدیگر متفاوت بوده و یکی نیستند به این معنا که بافت تاریخی علاوه بر اینکه هویت شهر بوده، احیای آن میتواند به رونق اقتصادی منطقه کمک کند.
او ادامه داد: به عنوان مثال در بافت تاریخی بیرجند که به صورت مشترک با همکاری بازآفرینی شهری بازسازی و احیا شده، سه موزه فعال است و متقاضی سرمایهگذاری داریم، همچنین همکاریهای مشترکی با سرمایهگذاران صورت گرفته که امیدواریم این روند ادامه یابد.
در پایان، روشن است که توسعه گردشگری و حفاظت از میراث فرهنگی خراسان جنوبی بدون همراهی فعالان رسانهای و خبرنگاران متعهد، امکانپذیر نخواهد بود، رسانهها بهعنوان زبان گویای ظرفیتها و چالشهای استان، نقش بیبدیلی در جذب سرمایهگذار، جلب توجه مسئولان و ارتقای سطح آگاهی عمومی دارند.
از سوی دیگر، ضرورت دارد که مدیران استان با اتخاذ سیاستهای شفاف و حمایتهای مادی و معنوی، فضای امن و آزاد برای فعالیت خبرنگاران فراهم آورند تا اطلاعرسانی صادقانه و دقیق در مسیر توسعه پایدار گردشگری استمرار یابد.
همکاری بین بخشی میان نهادهای دولتی، انجمنهای مردمنهاد و فعالان محلی نیز میتواند به حفاظت بهتر از آثار تاریخی و طبیعی کمک کند و این میراث گرانبها را برای نسلهای آینده حفظ کند
همچنین بهرهگیری از فناوریهای نوین، به ویژه هوش مصنوعی و رسانههای دیجیتال، افقهای جدیدی در معرفی ظرفیتهای گردشگری خراسان جنوبی به بازارهای بینالمللی باز خواهد کرد و زمینه رشد و رونق اقتصادی استان را فراهم میسازد.
در نهایت، امید است با استمرار این تعامل سازنده میان رسانهها، مدیران و مردم، خراسان جنوبی به جایگاهی شایسته در عرصه گردشگری کشور و جهان دست یابد و میراث فرهنگی خود را بهدرستی پاس دارد.
انتهای پیام/
نظر شما